Hybrid Intelligence stimuleert zowel de menselijke intelligentie als de ontwikkeling van de kunstmatige variant. Hoogleraar Interactive Intelligence Catholijn Jonker is een pleitbezorger van deze nieuwe visie. Ofwel: de computer als herdershond van de mens.
De vraag wat kunstmatige intelligentie is en welke problemen ze zou moeten oplossen, verschuift in de geschiedenis continu. Lang geleden rekende de mens beter en sneller dan welke rekenmachine dan ook. Nu is dat rekenprobleem volledig opgelost door de computer. Maar los daarvan is de mainstream aanpak in Artificial Intelligence (AI) altijd gericht geweest op autonome systemen die mensen en menselijke taken kunnen vervangen. "Ik zie echter veel meer in intelligente systemen die samenwerken met mensen, die zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden en die hun acties kunnen uitleggen. Het idee is dat je veel grotere vooruitgang boekt als je kunstmatige intelligentie combineert met menselijke intelligentie. Beide takken, mens en computer, kunnen dan groeien. Vergelijk het met een herdershond die de schapenhoedende capaciteiten van een herder versterkt. We noemen dat Hybrid Intelligence”, legt professor Catholijn Jonker uit.
Zwaartekracht
Dit radicale basisidee is afgelopen jaar gehonoreerd via het zogenoemde Zwaartekracht-programma, gefinancierd door het Ministerie van OCW. Met de bijdrage kunnen toponderzoekers gedurende een periode van tien jaar vernieuwende onderzoeks- en samenwerkingsactiviteiten ondernemen met een fundamenteel karakter. Aan het onderzoeksvoorstel Hybrid Intelligence: Augmenting human intellect, werd een totaalbedrag van 19 miljoen euro toegekend. Samen met collega’s van de VU (de hoofdaanvrager), UvA, en de universiteiten van Leiden, Utrecht en Groningen, gaat Jonker met haar Delftse vakgroep Interactive Intelligence, aan de slag om theorie en methoden te ontwikkelen voor intelligente systemen die samenwerken met mensen. Die systemen moeten tevens onze sterktes vergroten en onze zwaktes compenseren.
Jonker: “Binnen de faculteit EWI richten we ons vooral op de dialoog tussen mens en machine, waarin zij elkaar wederzijds verder helpen door hun eigen licht te laten schijnen op de uitdaging die ze samen aangaan. Dat betekent het vermogen om je gedachten aan de ander te kunnen uitleggen, de sociale intelligentie en het vermogen om bij te kunnen leren uit die dialoog.”
Essentieel is dus het opbouwen van een “band” tussen de computer de mensen, en dan met name voor de langere termijn. “Nu werken bijvoorbeeld coaching-systemen op een termijn van hooguit een paar weken. Maar de interactie in een Hybrid Intelligence-systeem moet zich over een lange periode kunnen aanpassen; en het moet onderhoudend blijven, spannend. Voor de ontwikkeling van Hybrid Intelligence is dus vooral ook kennis nodig van andere vakgebieden, zoals de psychologie.”
Daarom komt het extra goed uit dat Jonker niet alleen aan de TU Delft werkt (sinds 2006) maar ook aan de Universiteit Leiden. Sinds 2017 is ze ook parttime professor aan het Leiden Institute for Advanced Computer Science (LIACS). “Dit geeft mij de gelegenheid om verbinding te zoeken met andere vakgebieden, op een manier die niet mogelijk is aan de TU Delft. In het vakgebied van Hybrid Intelligence zijn die connecties naar buiten een absolute voorwaarde.”