Hoe kan ‘big data’ bijdragen aan efficiënte re-integratietrajecten?
De Nederlandse gemeentes zijn verantwoordelijk voor re-integratietrajecten en gebruiken een breed scala aan instrumenten om mensen te helpen bij het vinden van een baan. Het is niet altijd duidelijk of die maatregelen effectief zijn en soms passen ze niet bij de mensen waar het om gaat. De vraag is dus: wat werkt voor wie? De gemeentes hebben behoefte aan maatregelen op maat.
Dr. Marike Knoef, econometrist verbonden aan de Universiteit Leiden, dr. Merel Schuring, onderzoeker arbeid en gezondheid in het Erasmus MC en prof. dr. Liesbet van Zoonen, socioloog verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en wetenschappelijk directeur van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities, gaan onderzoek doen naar het gebruik van big data in de ontwikkeling van gepersonaliseerde re-integratietrajecten: kun je door verschillende data aan elkaar te koppelen onderbouwde trajecten op maat uitstippelen?
Data, data, data
Gemeentes beschikken over enorme hoeveelheden data over de voorzieningen die mensen ontvangen op het gebied van, bijvoorbeeld, zorg, schuldhulpverlening of arbeidsbemiddeling. ‘We moeten eerst in kaart brengen welke gemeentelijke data er zijn en welke relevant zijn’, zegt Marike Knoef. De kwaliteit van de data is cruciaal: zijn ze goed geregistreerd, zijn ze vergelijkbaar, bevatten ze geen foutmeldingen? In de testgemeente Rotterdam wordt hier als eerste naar gekeken. De onderzoekers koppelen deze gemeentelijke data dan aan de data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over o.a. werk, leeftijd, zorggebruik en schulden. De vier grote gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht (G4) zijn nauw betrokken bij de vraagformuleringen in het project maar Rotterdam is de testcase waar de additionele dataset wordt gekoppeld.
‘Wie weet wat we op het spoor komen’
Knoef: ‘We kijken naar het beleid van de gemeente om te beslissen welke maatregelen we gaan onderzoeken. Neem de doelgroep alleenstaande ouders. Deze mensen hebben een vrijstelling van arbeidsplicht tot hun kind vijf jaar is. We kijken naar de effectiviteit van deze maatregel door werk en zelfredzaamheid voor en na de leeftijd van vijf jaar te vergelijken. Doordat we veel kenmerken van mensen koppelen, zoals geslacht, aantal kinderen, burgerlijke staat en gezondheid, kunnen we nagaan voor wie deze maatregel effectief is geweest. Zo komen we tot re-integratietrajecten op maat. Ik ben zeer benieuwd naar de resultaten. Wie weet wat we op het spoor komen.’
Privacy
De gemeentelijke gegevens worden versleuteld en anoniem aan elkaar en aan de CBS- data gekoppeld. Knoef: ‘We zijn erg beducht op privacy-issues. We gebruiken een faciliteit van het CBS waar een inlog voor nodig is met een vingerafdruk. Daarnaast zijn alle gegevens geanonimiseerd. De projectgroep gaat ook in gesprek met de cliëntenraden van de gemeenten in zogenaamde ‘datadialogen’ om risico’s, pijnpunten en gevoeligheden te bespreken. Dit is een essentieel onderdeel van het onderzoek.’
Prof. Liesbet van Zoonen: ‘Mensen hebben meestal geen idee wat voor data er over hen bestaan en wat ermee kan gebeuren. Ze hebben vaak wel een soort ongerichte bezorgdheid over hun privacy; door uitgebreid met de cliëntenraden in gesprek te gaan, kunnen we hen zowel voorlichten, als hun zorgen in het project meenemen.’
Gecombineerde aanpak
Het project wordt gefinancierd door ZonMW, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie. Het onderzoek valt onder het programma ‘Vakkundig aan het werk’, dat zich richt op re-integratie, gezondheid en armoedebestrijding. Schuring: ‘Voor werklozen met meerdere problemen heeft een gecombineerde aanpak - wegnemen van belemmeringen gecombineerd met arbeidsbemiddeling - de meeste potentie om mensen aan het werk te helpen. Het hebben van werk is bevorderlijk voor welzijn en gezondheid. Werk leidt vaak tot een verhoogde zelfredzaamheid en een verminderde aanspraak op de zorgvoorzieningen. Het is belangrijk om te onderzoeken bij wie belemmeringen kunnen worden weggenomen en wat de gevolgen zijn voor arbeidsparticipatie en gezondheid. Als we antwoorden op deze vragen krijgen kunnen we gepersonaliseerde re-integratietrajecten ontwikkelen.’
Het project start op 01 mei 2017 en heeft een looptijd van twee jaar.
Het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities zet data-onderzoek in om bij te dragen aan oplossingen voor stedelijke vraagstukken. Het perspectief van de stadsbewoner staat hierbij centraal. 'BOLD' staat voor 'Big, Open and Linked Data.'
Lees in het magazine ‘Trots op je vak’ van Divosa, de vereniging van leidinggevenden in het sociaal domein, een interview met Marieke Knoef, econometrist verbonden aan de Universiteit Leiden: Big Data in het Sociaal Domein.