De eerste studenten klinische technologie ronden dit studiejaar hun bachelor af aan de Technische Universiteit Delft, de Universiteit Leiden (Leids Universitair Medisch Centrum) en de Erasmus Universiteit Rotterdam (Erasmus MC). De bacheloropleiding Klinische Technologie is de eerste volledig gezamenlijke opleiding van de drie universiteiten. Waarom startten ze deze opleiding? Wat kan een klinisch technoloog? Hoe ziet haar werkveld eruit? We praten met onderzoekers, docenten en studenten om hier een beeld van te krijgen.
De komst van steeds meer en met name complexere technologie in de medische zorg vraagt om een nieuw soort medisch professional: iemand met medische én technische kennis. Iemand die voor een patiëntveilige en doelmatige toepassing kan zorgen. Dr. Marjon Stijntjes, technisch geneeskundige*, en als docent en onderzoeker verbonden aan de TU Delft: ‘Wij zijn de bruggenbouwers tussen de patiënt, de arts en de techniek.’
BEVOEGD EN BEKWAAM
Om patiënten ook in de toekomst hoogwaardige zorg te kunnen bieden is de ontwikkeling en implementatie van medische technologie in de gezondheidszorg een vereiste. Het is voor een arts steeds lastiger om al die nieuwe technologieën toe te passen want artsen zijn daar niet voor opgeleid. Voor bepaalde handelingen zal een klinisch technoloog het meest bevoegd en bekwaam zijn, omdat die kennis heeft van zowel de complexe technologie als van de geneeskunde. ‘Geneeskundigen zijn menswetenschappers geworden’, zegt dr. Pieter Leenen, immunoloog en universitair hoofddocent aan het Erasmus MC. ‘Geneeskunde is van een bèta-achtige discipline naar een gamma-achtige discipline verschoven. Daarnaast heeft de technologie zich enorm ontwikkeld. Het gat tussen geneeskunde en techniek werd steeds groter. Deze opleiding vult dat gat.’
GEZONDHEIDSZORG DUURZAAM EN BETAALBAAR
Daarnaast heeft de vergrijzing gevolgen voor de zorg: de gezondheidszorg moet duurzaam en betaalbaar blijven, nu en in de toekomst. Het aantal ouderen groeit explosief; in 2040 zijn er twee keer zoveel als nu. Zorg op maat leidt tot betere kwaliteit en tot kostenreductie. Technologische ontwikkelingen spelen een belangrijke rol in de realisatie hiervan. Deze moeten sneller, efficiënter en doelgerichter van de tekentafel bij de patiënt komen en beter aansluiten bij diens behoeften. ‘De klinisch technoloog legt deze verbindingen. Medische kennis en technologische kennis komen samen in een persoon. Klinische Technologie speelt hier een cruciale rol’, zegt Lioe-Fee de Geus-Oei, hoogleraar Nucleaire geneeskunde aan het LUMC.
BENCH TO BEDSIDE
Het is heel lastig om direct functionele technologie te ontwikkelen zonder die eerst uit te kunnen testen in de praktijk. De Geus-Oei: ‘Deze interdisciplinair werkende professionals kunnen in vlotte iteraties technologieën van bench to bedside and back to the bench brengen. Hierdoor kan de technologie in de zorg vlot gevalideerd, verbeterd en optimaal aangepast worden aan de behoeften van de arts en patiënt.’
HET CURRICULUM
In het bachelor-curriculum van de opleiding zie je steeds een integratie van het medisch en technologisch onderwijs. Het menselijk lichaam wordt per orgaansysteem behandeld, zoals het spierskeletsysteem, het spijsverteringssysteem en het cardiovasculaire systeem. Daarbij wordt steeds de (patho)fysiologische kennis en anatomie gecombineerd met de meest voor de hand liggende technologische componenten zoals biomechanica, thermodynamica en medische beeldverwerking. ‘Het is heel leuk om kennis te ontwikkelen over het menselijk lichaam, bijvoorbeeld over de anatomie. Maar daarnaast is het interessant om uit te rekenen hoeveel kracht een bepaalde spier vervolgens nodig heeft om iets op te tillen en waar dan de meeste belasting komt’, zegt Max Ligtenberg, derdejaars student Klinische Technologie.
GENEESKUNDE VAN DE TOEKOMST
‘Ik vind het belangrijk dat de studenten vakoverschrijdend bezig zijn’, zegt De Geus-Oei. ‘Neem Big Data. Er zijn grote hoeveelheden data voorhanden: moleculaire-, functionele-, morfologische en pathologische data, maar ook data over de medische voorgeschiedenis van een patiënt, de klachten, en de labgegevens. Ook het genetisch profiel en de leefsituatie van de patiënt zijn relevant. Als we al deze data met elkaar kunnen verbinden in “clouds” dan kunnen we gezondheidszorg op maat ontwikkelen. Dit is de geneeskunde van de toekomst.’
OPLOSSINGEN VOOR MEDISCHE VRAAGSTUKKEN
Een klinisch technoloog wordt in de klinische praktijk in consult geroepen door een medisch specialist als er behoefte is aan medisch-technische expertise binnen de diagnostiek of het behandeltraject van een patiënt. Stijntjes van de TU Delft: ‘Op de intensive care zie je bijvoorbeeld veel ingewikkelde medische vraagstukken. Neem de beademing. Het is fantastisch dat we mensen kunnen beademen maar wat is de juiste beademingstechniek bij een bepaalde patiënt? We kunnen niet zien of de long helemaal mooi ontplooit als we beademen, terwijl we dat natuurlijk wel zouden willen. Collega technisch geneeskundigen ontwikkelen hiervoor op dit moment beademingsmodellen. In het derde jaar van de bacheloropleiding gaan we ook met de studenten hiermee aan de slag en bouwen zij stap voor stap hun eigen model.’
FUTURISTISCH
Student Ligtenberg: ‘Voor mijn gevoel komen we in een stroomversnelling. Er is zo veel mogelijk met techniek in de gezondheidszorg. Neem de studie van de aap met een dwarslaesie. Die aap kon weer lopen na een implantatie van een elektrode in zijn ruggenmerg. Het klinkt bijna futuristisch allemaal.’
* Universiteit Twente
De opleiding Technische Geneeskunde aan de Universiteit Twente leidt sinds 2003 studenten op tot het beroep technisch geneeskundige, ook wel klinisch technoloog genoemd (red.). De Leiden-Delft-Erasmus opleiding klinische technologie en de opleiding technische geneeskunde van de Universiteit Twente leiden dezelfde professionals op.
