Arnold Tukker, wetenschappelijk directeur van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability houdt zijn oratie als hoogleraar Industrial Ecology in Leiden.
Een circulaire economie, waarin alle grondstoffen worden hergebruikt, is noodzakelijk voor een duurzame wereld. Als EU-voorzitter kan Nederland deze economische omslag een behoorlijke duw in de rug geven. Dat zegt de Leidse hoogleraar Industriële Ecologie Arnold Tukker in zijn oratie, die hij 26 februari uitspreekt.
Collectieve ommezwaai
Dat een collectieve ommezwaai naar een circulaire economie essentieel is voor een duurzame wereld lijdt geen twijfel, aldus Tukker. Volgens de hoogleraar – tevens voorzitter van de Executive board van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability (CfS) en directeur van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML) – wachten onze planeet grote uitdagingen. De wereldbevolking blijft voorlopig groeien, en vrijwel alle leiders verlangen dat ook van hun economie en welvaartsniveau. Tukker: ‘Het is daardoor buitengewoon lastig de uitstoot van kooldioxide omlaag te brengen naar de niveaus die tijdens de klimaattop in Parijs zijn afgesproken.’
Geen perpetuum mobile
Een circulair systeem houdt in dat er veel minder primaire grondstoffen nodig zijn om te kunnen functioneren, doordat zo veel mogelijk grondstoffen worden hergebruikt. Dat gaat dus een stuk verder dan alleen hier en daar een wc-rol van gerecycled papier. ‘Simpel gezegd: een circulaire economie met 80 procent hergebruik kan ongeveer vijf keer zo groot zijn als zijn lineaire tegenhanger, bij hetzelfde primaire grondstofgebruik’, legt Tukker uit. Toch wil hij niet in de perpetuum-mobileval trappen, zoals sommige wetenschappers doen. ‘Fossiele energie, zo’n 20 procent van ons materiaalgebruik, kun je maar één keer verbranden. Uiteindelijk moeten we ook overstappen op een volledig duurzaam energiesysteem.’
Nederlandse invloed
De hoogleraar realiseert zich dat omschakelen naar een circulair systeem een lange adem vergt: ‘We moeten zo snel mogelijk beginnen en anticiperen op de toekomst. Als we nu al circulariteit inbouwen, zeker in landen met een opkomende economie, creëren we een duurzame basis voor toekomstig hergebruik.’ Tukker is dan ook erg blij dat vicevoorzitter van de Europese Unie Frans Timmermans enkele maanden geleden een circulariteitspakket lanceerde. Daarnaast is er voorzichtige hoop dat Nederland als EU-voorzitter circulariteit de komende maanden hoog op de agenda zet.
Wereldwijde materiaalstromen
Uiteraard staat de wetenschap intussen niet stil. Tukker zal zich met de samenwerkende teams van CfS en CML de komende tijd toeleggen op het in kaart brengen van wereldwijde materiaalstromen. De bedoeling is dat er zo veel mogelijk uitgebreide databases ontstaan die met elkaar gecombineerd voorspellingen kunnen doen. Bijvoorbeeld over het vervoer en gebruik van zonnecellen, of waar zich kritische punten bevinden die ten koste gaan van de efficiëntie.
Krachtige samenwerking
Tukker is bijzonder enthousiast over de samenwerking. ‘Op het gebied van dergelijke databases is het CML van de universiteit Leiden altijd leidend geweest in de wereld’, vertelt de hoogleraar. Maar, benadrukt hij, de Technische Universiteit Delft – samen met de Universiteit Leiden en de Erasmus Universiteit Rotterdam onderdeel van CfS – is bijvoorbeeld weer ijzersterk in het ontwikkelen van nieuwe technieken en duurzaam design. En Rotterdam heeft op zijn beurt een geweldige business school. Daarom is Tukker ondanks de grote uitdagingen optimistisch. ‘Dit is misschien wel de krachtigste samenwerking van Europa. Een circulaire, duurzame wereld ligt binnen handbereik.’
Oratie prof.dr. Arnold Tukker: ‘In Kringetjes vooruit. De circulaire economie als recept voor duurzaamheid’.