Het archeologisch museum van de Noord-Syrische stad Raqqa is zo goed als leeggeroofd door IS. Op een goed moment zullen veel gestolen objecten echter weer opduiken op de – zwarte – markt en dan is een betrouwbare digitale inventaris onmisbaar voor instanties als Interpol, de Syrische politie en internationale erfgoedinstellingen, die de objecten moeten identificeren.
Leids archeoloog Olivier Nieuwenhuijse, verbonden aan het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Global Heritage, gaat deze inventaris samenstellen. Hij kreeg financiële steun van het Prins Claus Fonds voor dit project, ‘Focus Raqqa’ genoemd.
Nieuwenhuijse werkt hierin samen met Khaled Hiatlih, een Syrisch erfgoedarcheoloog die naar Nederland is gevlucht, en met de Syrische Oudheidkundige Dienst in Damascus.
Noord-Syrië archeologische schatkamer
In het museum lagen ca 6000 objecten die zijn opgegraven in de Balikh vallei ten noorden van Raqqa, die bekend staat als een archeologische schatkamer. Noord-Mesopotamië is sinds de prehistorie bewoond en was rond 1200 voor Christus een provincie van het bloeiende Assyrische rijk. Ook in de Romeinse periode was de vallei dicht bewoond. De collectie telde onder meer prehistorisch beschilderd aardewerk van de Nederlandse opgravingen op Tell Sabi Abyad, kleitabletten met spijkerschriftteksten en andere objecten uit de Assyrische tijd, en kostbare gouden sieraden van de Romeinse elite.
Internationale standaarden voor identificatie objecten
Er bestaat nog geen gedetailleerde inventaris van het museum die voldoet aan internationale standaarden voor de identificatie van gestolen objecten. De onderzoekers gaan nu papieren inventarislijsten van de Syrische Oudheidkundige Dienst samenbrengen met gedetailleerde foto’s en beschrijvingen uit de archieven van verschillende Europese onderzoeksinstituten die opgravingen hebben gedaan in de Balikh vallei.
Pionierende rol Nederlandse archeologen
Nederlandse archeologen, eerst uit Amsterdam en later uit Leiden, hebben al decennia een belangrijke en pionierende rol gespeeld in de archeologie van Noord-Mesopotamië en veel nieuwe kennis opgeleverd over de geschiedenis van het oude Nabije Oosten en van de mensheid.
Lees hier over de Leidse opgravingen.
Archeologie 'de winter door helpen'
Nieuwenhuijse: ‘Dit werk staat volledig stil sinds de oorlog in Syrië en de veroveringen door IS en is voor een belangrijk deel teniet gedaan, wat zowel voor collega’s in Syrië als voor ons traumatisch is. Maar dat betekent niet dat we niets kunnen doen.’ Verloren en vernielde voorwerpen kan hij niet terug brengen maar het is zijn missie om de archeologie van Noord-Syrië ‘de winter door te helpen’ door op diverse manieren te proberen informatie te redden.
Het maken van deze inventaris is één van die manieren. Daarnaast maakt Nieuwenhuijse samen met wetenschappers van de Technische Universiteit Delft 3D-scans en –prints van onder meer kleitabletten met spijkerschriftteksten met behulp van kunststof mallen die in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden liggen.
Lees ook:
Scanning for Syria. Het verhaal van de turquoise kleitabletten
Pilot: kan het technisch?
Nieuwenhuijse en Hiatlih beginnen voor hun inventaris met een pilot van 500 van de meest kostbare objecten van de museumcollectie. Om te kijken of het technisch kan. Als de pilot lukt willen ze de hele collectie van ca 6000 objecten in kaart brengen.
