‘Nothing about us, without us’ is het statement van vertegenwoordigers van de inwoners van Mathare, een informal settlement bij Nairobi. Mathare is niet zomaar een voorstad maar een gebied waar zeker 200.000 mensen leven in grote armoede. En waar projectontwikkelaars staan te trappelen om voet aan de grond te krijgen. Hoe moet de lokale overheid hiermee omgaan met het welzijn van de bevolkig als belangrijkste prioriteit?
De Keniaanse lokale overheid zoekt naar nieuwe vormen van stedenbouwkundige planning, waar lokale partijen een duidelijke stem hebben. Het ideale plaatje: co-creatie van bewoners, overheid en onderzoekers. Die laatste groep en vertegenwoordigers van de bewoners en de lokale overheid kwamen in september naar Rotterdam, waar het Institute for Housing and Urban Development Studies hen ontving, voor een driedaagse workshop.
De bijeenkomst was een vervolg op een eerdere workshop in Nairobi. Wetenschappers bezochten Mathare om zelf te zien hoe de wijk in elkaar zit en hoe het dagelijks leven eruit ziet. Naar Mathare is veel onderzoek gedaan, zo’n 230 onderzoeken in 10 jaar, maar de wijk zelf is amper gedocumenteerd. Dat is typisch voor dit soort informal settlements omdat ze formeel niet bestaan of onduidelijk is wie welke grond bezit.
Onderzoeksresultaten ontsluiten voor bewonersorganisaties
Jan Fransen, onderzoeker van het IHS was de gastheer tijdens deze driedaage: ‘De doelen van de driedaagse workshop waren om verder in kaart te brengen welk onderzoek er is gedaan, hoe dit ontsloten kan worden voor niet alleen wetenschappers maar ook de inwoners, lokale organisaties en bestuurders. Ook hebben we naar ontbrekende onderzoeksdomeinen gekeken en van daaruit een onderzoeksagenda opgesteld. Het uitgangspunt was om vooral gebruik te maken van bestaand onderzoek, we willen dubbel werk voorkomen.’
Alice Menya is een van de keniaanse wetenschappers die onderzoek doet in Mathare. Ze doet dit vanuit Nuvoni, de Keniaanse hub van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Frugal Innovation. Menya: ‘We zijn een groep van tien onderzoekers en werken samen met de universiteit van Nairobi en de lokale overheden. We richten ons op stedenbouw, schone energie en techniek en innovatie. ’
Leiden-Delft-Erasmus Global
De workshop wordt gesteund vanuit Leiden-Delft-Erasmus Universities. Dean Wim van den Doel lichtte het tijdens zijn openingsspeech toe: 'We zijn als Leiden-Delft-Erasmus opgericht om impact te maken voor de maatschappij. Dat we daarbij verder moeten kijken dan alleen onze eigen regio is evident. De grote transities vinden immers wereldwijd plaats en op een veel grotere schaal dan hier in Zuid-Holland. Daar willen we vanuit LDE Global, een verzamelnaam voor wat de drie universiteiten samen in huis hebben in nauwe verbinding met ontwikkelingsvraagstukken, aan bijdragen.’
Samenwerken met de lokale overheid
Bij de grote maatschappelijke vraagstukken is niet alleen een multidisciplinaire maar ook een multi-stakeholder-aanpak steeds gebruikelijker. Hoe gaan de betrokken onderzoekers te werk als het gaat om het betrekken van de overheid bij de ontwikkeling van Mathare?
Menya: ‘Voor de casus Mathare zijn we bezig data te verzamelen en een case te maken voor de overheid. Dat, samen met excursies organiseren en ervaren wat er daadwerkelijk speelt, en het evalueren wat er afgelopen decennium is gedaan en welk effect dat heeft gehad, is belangrijk voordat de overheid beslissingen neemt over nieuwe investeringen in het gebied.’
MSPARC
Sinds augustus 2019 hebben verschillende buurt- en bewonersorganisaties in Mathare, de handen ineengeslagen met Slum Dwellers International in Kenia (SDI-K) in een collectief om een lokaal-gestuurd stedenbouwkundig project te ontwikkelen. Het Mathare Special Planning Area Research Collective (MSPARC) richt zich op jongeren en veiligheid, aangezien jongeren vaak zowel slachtoffer zijn van als zelf betrokken zijn bij geweldsdelicten. MSPARC stelt dat infrastructuur en woningverbetering (door, met en voor Mathare) de lokale economie en (formele en informele) jeugdwerkgelegenheid zullen stimuleren, wat op zijn beurt de levensomstandigheden voor iedereen zal verbeteren. Lees meer:
Volg de voortgang via de website en social media kanalen van het LDE International Centre for Frugal Innovation.