Steeds meer mensen wonen in steden. En in die steden zijn steeds meer complexe problemen. Zijn digitalisering en dataficering een middel om de stad voor bestuurders beheersbaar en voor burgers leefbaar te houden? Wetenschappers van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD (Big, Open and Linked Data) Cities brengen de belangen in de Slimme Stad in kaart en kijken wat daadwerkelijk bijdraagt aan de maatschappij. Directeuren prof. dr. Liesbet van Zoonen en dr. Jiska Engelbert over een sociale kijk op een technische trend.
Prof. dr. Liesbet van Zoonen is hoogleraar aan de sociologie-faculteit van de Erasmus Universiteit Rotterdam en wetenschappelijk directeur van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities.
‘Veel van de grote maatschappelijke ontwikkelingen spelen zich in de stad af. Wij onderzoeken de gevolgen van digitalisering en de snelle opkomst van datagebruik in de stad. Dat doen we voor, door en met burgers en bestuurders. We richten ons vaak op sociale vraagstukken.'
Het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities doet onderzoek naar dataficering en digitalisering van de stad. Het wetenschappelijk programma bestaat uit drie onderzoekslijnen:
Onderzoekslijn 1: Voor burgers en bestuurders:
De inzet van data- en digitale technologieën ten goede van kwetsbare burgers in de stad.
Onderzoekslijn 2: Door burgers en bestuurders:
De verbetering van nieuwe vormen van participatie en governance in de stad
Onderzoekslijn 3: Met burgers en bestuurders:
De ontwikkeling van stedelijke data literacy en democratische legitimering
In het centre zijn expertises bijeen gebracht vanuit verschillende faculteiten van Universiteit Leiden, TU Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam. Het Centre for BOLD Cities werkt samen met o.a. de Gemeente Rotterdam en het CBS.
Van Zoonen: ‘Belangrijke ontwikkelingen voor ons centre zijn de toenemende invloed van technologie in onze samenleving en de nieuwe vraagstukken die daarbij horen. In een stad zie je dat direct met de komst van Uber en Airbnb maar het gebeurt ook achter de schermen: gemeenten die kosten in het sociale domein willen terugbrengen, hiervoor ICT-oplossingen zoeken maar worstelen met transparantie, privacy en ethische vraagstukken.'
'Een andere, voor ons centre relevante, ontwikkeling is de afname van sociale cohesie in de stad. Er is steeds meer een tweedeling op cultureel en economisch vlak, terwijl de stad juist een samenbindende factor kan zijn, zeker bij zo’n grote verscheidenheid aan migratieachtergronden.’
> Lees hier het hele interview met prof. dr. Liesbet van Zoonen over het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities.
Dr. Jiska Engelbert, associate professor aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, is strategic director bij het Centre for BOLD Cities:
'De belangrijkste ontwikkeling, die door Covid nog duidelijker is geworden, is dat overheden er steeds meer vanuit gaan dat dataficering en digitalisering de oplossing voor maatschappelijke problemen zijn. Zowel op landelijk, als op regionaal en gemeentelijk niveau zie je dat bijvoorbeeld terug in de prioriteit die het ontwikkelen van Corona-apps en -dashboards kreeg.’
Digitale technologieën in ethische principes
Het Centre for BOLD Cities levert met de interdisciplinaire expertises van verschillende onderzoekers van de Leiden-Delft-Erasmus universiteiten een bijdrage in deze ontwikkeling. Enerzijds door overheden te helpen om digitale technologieën in ethische principes en publieke waarden te verankeren. En anderzijds met kennis en tools om burgerbetrokkenheid een centrale plek in de digitale ambities van overheden te geven.
Het gaat om het stellen van de relevante publieke eisen, kaders en vragen ten aanzien van de technologie
Engelbert: ‘Dat betekent bijvoorbeeld ook dat we overheden uitdagen om na te denken of en hoe dataficering en digitalisering onderdeel van de oplossing zijn. Expertise ten aanzien van dataficering in de stedelijke omgeving gaat echt niet alleen maar over technische en extreem specifieke kennis. Het gaat juist, vind ik, om het stellen van de relevante publieke eisen, kaders en vragen ten aanzien van de technologie. Dat kunnen publieke instellingen en overheden als geen ander.'
> Lees hier het hele interview met dr. Jiska Engelbert, over o.a. citizen participation en citizen involvement.
