Veiligheidsrisico’s, variërend van cybercrime tot terreurdreiging, wereldwijd groeit de bezorgdheid hierover. Als gevolg van onder meer technologische ontwikkelingen zijn veiligheidskwesties ook steeds complexer van aard geworden.
Typisch een onderwerp voor het multidisciplinaire onderwijsprogramma van Leiden-Delft-Erasmus Universities. In de minor ‘Security, Safety and Justice’, een samenwerking van de TU Delft en de Universiteit Leiden, leren studenten om veiligheidsgerelateerde onderwerpen vanuit verschillende vakgebieden te benaderen. Dat geeft ze inzicht in de complexiteit en laat ze vanuit verschillende invalshoeken naar actuele veiligheidskwesties kijken.
Floor Stoelinga, onlangs afgestudeerd in International Relations and Organisations aan de Universiteit Leiden, volgde de minor Security, Safety and Justice: “Ik ben erg geïnteresseerd in de mondiale veiligheidsproblematiek en dat was voor mij aanleiding om voor deze minor te kiezen. De minor stelt je in staat om de berichtgeving in het nieuws genuanceerder en analytischer te bekijken.”
‘“Doordat ik van oorsprong politicoloog ben, waren veel van de onderwerpen die in de minor aan bod kwamen, zoals technologische ontwikkelingen en risicoanalyse, nieuw voor mij. Dankzij de interactie met mensen vanuit verschillende opleidingen heb ik een nieuwe manier van denken kunnen ontwikkelen. Het versterkt je analytische vermogen. Tijdens de minor hebben we samengewerkt met studenten met uiteenlopende academische achtergronden. Dat is soms best een uitdaging, maar tegelijkertijd heel zinvol, want het weerspiegelt ook de verschillen binnen de samenleving als geheel.”
Veiligheidsparadoxen
“Persoonlijk vond ik de kwesties rondom ethiek en recht erg interessant. Bijvoorbeeld de uitdagingen die in de toekomst ontstaan door technologische ontwikkelingen zoals zelfrijdende auto’s. Nieuwe technologieën gaan vaak gepaard met een heel spectrum aan nieuwe vraagstukken, zoals op het gebied van gegevensbescherming en privacy.
Wat me ook erg interesseert is de beleidsvorming en ethiek rondom inlichtingen. We moeten keuzes maken over wat er wel en wat er niet kan worden toegestaan in efficiënt veiligheidsbeleid, zoals bijvoorbeeld het gericht verzamelen van gegevens. Bij het streven naar veiligheid lijken veel middelen gerechtvaardigd, maar dat wil niet zeggen dat ze automatisch voldoen aan de uitgangspunten van democratische besluitvorming. Het kan leiden tot ethische conflicten.”
Divergerend denken
Alves Marinov, student Informatica aan de TU Delft, vindt dat de minor Security, Safety and Justice zijn horizon heeft verbreed: “Het levert waardevolle inzichten en ervaringen op. Dankzij de combinatie van Leiden en Delft kunnen beide studentengroepen van elkaar leren.”
“Mijn eigen opleiding is erg exact en vraagt om een nogal rechtlijnige manier van denken. In deze minor leer je hoe problemen via verschillende routes kunnen worden opgelost en hoe divergerend denken bruikbare resultaten kan opleveren.
In de minor worden verschillende theorieën toegepast in plaats van de meer praktische benadering die ik van mijn bacheloropleiding gewend was. Daardoor krijg je de gelegenheid om diepgaander onderzoek te doen en onderwerpen van verschillende kanten te analyseren. Door de combinatie van vakken bespreek en bediscussieer je de complexiteit van praktijksituaties. Daardoor heb ik geleerd dat het noodzakelijk is om onderwerpen op verschillende manieren te benaderen.”
The next ten years
Voor Alves zijn de procedures en gevolgen van veiligheidsbeleid belangrijke onderwerpen om over na te denken met het oog op de toekomst. “De analyse van een veiligheidskwestie vraagt om een grote hoeveelheid informatie, wat het lastig maakt. Anticiperen op de noodzaak en doelstellingen van veiligheidsregelgeving is vaak niet eenvoudig. Zo hebben er bijvoorbeeld grote incidenten plaatsgevonden – zoals de olieramp met de Deepwater Horizon, een van de grootste milieurampen in de geschiedenis – die met de juiste maatregelen hadden kunnen worden voorkomen.
Het is intrigerend dat veiligheidsregeleving soms pas wordt opgesteld of aangescherpt als een incident daartoe aanleiding heeft gegeven. Dat zou met het oog op de toekomst een belangrijk onderwerp kunnen zijn. Er moet meer aandacht worden besteed aan het verbeteren van veiligheidsregelgeving om rampen te voorkomen.”
Meer behoefte aan gegevensbescherming
Door de toenemende digitalisering verandert de wereld. Volgens Floor kan er op cybergebied nog veel worden bereikt. “Als we kijken naar de wereld van nu en de groeiende rol daarin van data en technologie, is er steeds meer behoefte aan gegevensbescherming. De technologische vooruitgang gaat heel snel, zonder dat we voldoende tijd nemen om te kijken naar de implicaties daarvan. '
Het is belangrijk dat we steeds opnieuw nagaan hoe we technologie in ons voordeel kunnen inzetten en ons tegen cyberaanvallen kunnen beschermen.”
'Dit is een grijs gebied, nog onvoldoende onderzocht en dat laat ruimte voor potentiële risico's op het gebied van veiligheid. In het geval van plotselinge digitalisering, bijvoorbeeld bij verkiezingen, kan er sprake zijn van hybride risico's. Het is belangrijk dat we steeds opnieuw nagaan hoe we technologie in ons voordeel kunnen inzetten en tegelijk de kiezers tegen cyberaanvallen kunnen beschermen.”
De minor Security, Safety and Justice is een samenwerking van de TU Delft en de Universiteit Leiden. Meer informatie
Tekst: Shivaani Harmsen
