Den Haag Zuidwest: een stadsdeel tegen Rijswijk aan met kenmerkende jaren ‘50 architectuur en wederopbouw-namen als Moervliet, Bouwlust-Vrederust en Morgenstond. Het stadsdeel heeft veel potentie, zoals de ligging, de ruime opzet en het vele groen, maar kent evenveel problematiek: vergrijzing, relatief veel mensen met psychisch-sociale problemen en verouderde sociale woningbouw. Op welke wijze kunnen verdere achteruitgang in welstand en sociale cohesie worden voorkomen? Studenten van Leiden-Delft-Erasmus Universities schreven hierover hun afstudeerscriptie in samenwerking met de Gemeente Den Haag.
De Gemeente heeft grote ambities voor Den Haag Zuidwest: transformeren van een gebied met complexe sociale vraagstukken tot een sterke bloeiende omgeving. Dat is een ideale casus voor de samenwerkende Leiden-Delft-Erasmus-universiteiten, omdat het input vanuit verschillende disciplines vraagt. Denk hierbij aan vakgebieden als stedenbouwkunde, sociologie, psychologie en bestuurskunde. Het Leiden-Delft-Erasmus Centre Governance of Migration and Diversity pakte de handschoen op en begon in de zomer van 2021 de Scriptiewerkplaats Den Haag Zuidwest.
Drie studenten, inmiddels allemaal afgestudeerd, vertellen over hun scriptieonderzoek in Den Haag Zuidwest. Alle drie onderzochten ze het onderwerp participatie door bewoners.
Een Participatieve Waarde Evaluatie is een nuttig instrument als gemeenten meer betrokkenheid van bewoners willen bij het maken van beleid.’
Participatieve Waarde Evaluatie van de perceptie van veiligheid
Lilian van Leeuwen onderzocht hoe het gevoel veiligheid, volgens de bewoners van Moerwijk zelf, kon worden vergroot. Van Leeuwen voerde een Participatieve Waarde Evaluatie uit: bewoners kregen praktische interventiemaatregelen voorgelegd die van invloed zijn op de veiligheidsbeleving in de wijk.
Liever directe actie dan lange termijn aanpak
Hieruit bleek o.a. dat de bewoners voorstander zijn van directe veiligheidsmaatregelen en minder van een lange termijn aanpak zoals het versterken van de sociale cohesie in hun wijk. Moet de Gemeente dan de lange termijn-aanpak laten vallen? Nee, dat is niet de conclusie. ‘Maar’ zegt Lilian ‘een Participatieve Waarde Evaluatie is wel een nuttig instrument als gemeenten meer betrokkenheid van bewoners willen bij het maken van beleid.’
Leidt het betrekken van burgers bij beleidsbeslissingen tot meer sociale cohesie in de wijk?'
Mismatch rond burgerparticipatie: liever bottom up en klein beginnen
Ook Tirza Pulleman keek naar het effect van participatie door bewoners. Zij stelde de vraag: Kun je door burgers te betrekken bij beleidsbeslissingen, projecten voor hen toegankelijker maken en leidt dit dan ook tot meer sociale cohesie in de wijk?’ Pulleman bestudeerde eerst het project Allekanten, een vanuit de overheid geïnitieerd buurtcentrum voor bewoners in Bouwlust en Bij Betje, een vanuit bewoners opgezette ontmoetingsruimte in Moerwijk.
Participatory governance
Zij keek vanuit het perspectief van participatory governance en stelde vast dat er een mismatch is tussen de verwachtingen van participatief bestuur en de daadwerkelijke burgerparticipatie. Met andere woorden: Het blijkt in de praktijk lastig te zijn om diepgaand contact tussen bewoners te stimuleren.
Han Entzinger Award for Best Master Thesis
Pulleman adviseerde de Gemeente kleine doelen te stellen voor buurtprojecten. En ook om ruimte te geven aan bewoners om zelf te bepalen hoe zij willen participeren en voor de oplossingen die bewoners aandragen. Ook belangrijk: door uitsluitend bewoners in buurtprojecten te laten werken ontstaat er meer begrip en empathie. En laat dat nou net de basis zijn voor sociale cohesie. Pulleman ontving voor haar uitstekende onderzoek de Han Entzinger Award for Best Master Thesis.
Door burgers bij het proces te betrekken, is het makkelijker om burgers aan te moedigen mee te werken aan de uitvoering van oplossingen'
Interactieve besluitvorming voor een wijkagenda
In de wijken Bouwlust-Vrederust en de Haagse Houtwijk onderzocht Evy Heugen hoe burgerparticipatie in de wijkagenda kan bijdragen aan de effectiviteit en legitimiteit ervan. In wijkagenda’s staan de wensen van bewoners en andere belanghebbenden in de wijk, zoals welzijns- en woningbouwverenigingen. Bouwlust-Vrederust heeft een diverse bevolking met complexe problematiek.
De bereidheid om betrokken te zijn
Heugen beveelt de gemeente aan om burgers met verschillende culturele achtergronden te benaderen om actief te participeren: ‘Het gevoel van verantwoordelijkheid brengt burgers dichter bij de gemeente. De bereidheid om betrokken te zijn moet worden gekoesterd in het hele proces. Door burgers bij het proces te betrekken, is het makkelijker om burgers aan te moedigen mee te werken aan de uitvoering van oplossingen.’
Vind hier one-pagers met informatie over het onderzoek en de inzichten van de studenten
In maart 2022 start de volgende groep masterstudenten in de Leiden-Delft-Erasmus scriptiewerkplaats Den Haag Zuidwest. De studenten komen vanuit allerlei studierichtingen vanuit de Universiteit Leiden, TU Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam. De begeleiding wordt verzorgd door het Leiden-Delft-Erasmus Centre Governance of Migration and Diversity in samenwerking met de Gemeente Den Haag.
Contact
Mandy Koenraads
Coördinator van de scriptiewerkplaats Zuidwest
