Leiden-Delft-Erasmus staat, onder andere, voor het onderzoeken en oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Dat vergt een structurele samenwerking, niet alleen van de drie universiteiten onderling maar juist ook met externe partners uit het bedrijfsleven, de overheid, NGO’s, kennisinstellingen en burgers. De provincie Zuid-Holland vormt daarvoor de perfecte uitvalsbasis, als een van de meest dynamische en kennisintensieve regio's van Europa en het bestuurlijk centrum van Nederland.
Maar hoe organiseer je die externe samenwerking? Het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities is hier goed in geslaagd. Het in 2016 opgerichte centre betrekt bij ieder project externe partners. Luuk Schokker, manager van het centre, vertelt over deze aanpak:
Het Centre for BOLD Cities richt zich op vraagstukken over data in de stad. Er kan steeds meer met grootschalige gegevens, maar het is niet altijd duidelijk wat mag en wat de rol van bewoners is. In drie onderzoekslijnen – voor, door en met burgers en bestuurders – zet ons centre onderzoeks- en publieksprojecten op. Dat varieert van projecten rondom de vraag hoe gemeenten data over hun uitkeringsgerechtigden kunnen en mogen inzetten om hen beter aan werk te helpen (onderzoeksproject ‘Re-integratie in BOLD cities’) en het creëren van een meer inclusieve schoolomgeving voor autistische kinderen met behulp van dataverzameling (onderzoeksproject ‘Breaking the Cycle’) tot het uitzoeken wat de gemiddelde Nederlander eigenlijk al weet van de aanwezigheid van data in haar of zijn buurt (publieksonderzoek ‘Jouw buurt, jouw data’).
Geworteld in de samenleving
Omdat de onderwerpen die het Centre for BOLD Cities aansnijdt direct geworteld zijn in de samenleving, kiezen we ervoor om vrijwel overal met externe partners samen te werken. Een koppeling naar gemeentelijk beleid kun je alleen maken door de gemeente actief bij een project te betrekken; ontdekken wat een stadsbewoner weet en wil lukt alleen door ook burgers een rol te geven in de projecten. Daarnaast heeft het werken met externe partners ook een praktische kant: samenwerking met grote gemeenten en het Centraal Bureau voor de Statistiek zorgt er bijvoorbeeld voor dat onze onderzoekers ook met hun statistieken kunnen werken. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Onze teams kunnen werken met gemeentedata en CBS-data, hun bevindingen kunnen worden ingezet om de gemeentelijke organisatie vooruit te helpen.
Zeker nu de ethische kant van datagebruik – mede door de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) – bij veel organisaties meer aandacht krijgt, worden we regelmatig benaderd om hierover in gesprek te gaan of te adviseren. Zo hebben we in de afgelopen maanden onder andere samenwerkingen opgezet met kennisorganisatie Platform31 en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Met de expertise van onze wetenschappers kunnen we deze organisaties ondersteunen in het ontwikkelen van kennis en richtlijnen over het werken met (big) data. Daarbij zijn de door het Centre geformuleerde SHARED-waarden van groot belang.
Voor onze ‘eigen’ onderzoeksprojecten gaan we veelal zelf op zoek naar partners bij wie het vraagstuk ook speelt. In het project ‘Re-integratie in BOLD cities’ is de vraag wat gemeenten mogen en kunnen op het gebied van datakoppeling direct relevant voor de gemeenten zelf. We werken daarom samen met de gemeenten Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Amsterdam, met Rotterdam als pilotstad.
Betrokken houden
Thema's als 'stedelijke data' en 'data en ethiek' zijn enorm actueel en relevant. We worden makkelijk gevonden en potentiële partners zijn snel bereid om met ons samen te werken. Om dat grote externe netwerk betrokken te houden organiseren we regelmatig bijeenkomsten en lezingen, vaak in samenwerking met de Kenniswerkplaats Urban Big Data (een alliantie van de Erasmus Universiteit, de Hogeschool Rotterdam en de gemeente Rotterdam). Verder verzorgen onze onderzoekers regelmatig lezingen op (overheids)congressen om de wetenschappelijke kennis verder naar buiten te brengen en te verbinden aan de praktijk, en helpen we mee met het organiseren van activiteiten, zoals een ‘datakamp’ voor beleidsmedewerkers en onderzoekers van grote gemeenten.
Het Centre for BOLD Cities weet het netwerk ook te bestendigen door samen te werken met partners als ScienceWorks, een bureau dat de wetenschap en maatschappelijke organisaties aan elkaar verbindt. De onderzoekers uit het BOLD Cities-netwerk leveren regelmatig een bijdrage aan hun inhoudelijke programma’s en congressen.
Naast de samenwerking met publieke instellingen en gemeentelijke organisaties zoeken we ook naar samenwerking met stadsbewoners. Zo organiseren we binnen onze projecten zogenaamde datadialogen: gesprekken waarin we onze methoden aan burgers uitleggen en met ze in gesprek gaan over hun vragen, zorgen en ideeën. Om die mensen bij ons onderzoek te betrekken, zoeken we contact met een scala aan organisaties, van cliëntenraden tot buurtteams, van vakbonden tot vrijwilligerscentra. Dat kost tijd, maar het is voor het Centre erg belangrijk om juist ook de mensen te spreken die niet altijd direct worden aangehaakt in dataprojecten, hoewel die projecten wel betrekking hebben op hun leefomgeving.
Andere terreinen
Maar ook op heel andere terreinen zoeken we samenwerkingen op. Vorig jaar zijn we na een pitchtraject uitgekozen om een landelijk publieksonderzoek te ontwerpen voor het Weekend van de Wetenschap. De wetenschappelijke kant van dat project lag uiteraard bij ons team, maar voor het werven van deelnemers en het contact met de media hebben we nauw samengewerkt met de organisatie van het Weekend en hun PR-bureau. Daarnaast is het uiteindelijke onderzoek in de vorm van de game ‘Jouw buurt, jouw data’ gegoten, die prachtig geïllustreerd en ontwikkeld is door het designbureau WEAREREASONABLEPEOPLE. Zo’n project krijg je met alleen de universiteiten niet op deze manier van de grond. Met het resultaat en de aandacht die het heeft opgeleverd, zijn we enorm tevreden.
Samenwerken met externe partijen is voor het Centre for BOLD Cities van cruciaal belang. Maatschappelijke vraagstukken kun je immers alleen goed onderzoeken door maatschappelijke partners te betrekken. In de komende jaren hopen we onze samenwerkingen dan ook uit te bouwen, zowel binnen de LDE-regio als met nationale organisaties.
Auteur: Luuk Schokker, centre manager van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities
