De universiteiten van Leiden en Delft starten een nieuwe gezamenlijke minor Duurzame Chemie en Biotechnologie in september 2021. Het programma is gericht op studenten met een gedegen scheikunde- of biotechnologieachtergrond, die geïnteresseerd zijn in het oplossen van urgente vraagstukken op het gebied van duurzaamheid.
'Dit bestaat nog niet, een minor die zich richt op duurzaamheid vanuit chemie en biotechnologie,' zegt Marcellus Ubbink, programmadirecteur van de bachelor Life Science and Technology aan de Universiteit Leiden. 'Ik denk dat er behoefte is aan een moderne minor die studenten aanspreekt die geïnteresseerd zijn in duurzaamheid.'
Het doel van de minor is om studenten een goed beeld te geven van waar de grote vragen en problemen rond duurzaamheid liggen en hoe ze deze problemen kunnen aanpakken, of ze nu in de academische wereld, het bedrijfsleven of de politiek gaan werken. Ubbink legt uit: 'Studenten die de nieuwe minor willen volgen, hebben een stevige basis in de chemie of biotechnologie nodig', legt Ubbink uit. 'Het idee is om die kennis te combineren met duurzaamheidsvraagstukken en hen het gevoel van urgentie te geven.'
Duurzaamheidsbewustzijn
De minor is het resultaat van een jarenlange samenwerking tussen drie afdelingen: het Leids Instituut voor Chemie en de afdelingen Chemische Technologie en Biotechnologie van de faculteit Technische Natuurwetenschappen van de TU Delft. Deze afdelingen verzorgen de gezamenlijke bachelors Molecular Science and Technology (MST) en Life Science and Technology (LST) en bundelen nu hun krachten bij het organiseren van de minor en het leveren van de docenten.
Waar Leiden een duidelijke focus heeft op fundamentele chemie, ligt in Delft de nadruk op biotechnologische en chemisch-technische aspecten. Studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam zijn welkom om zich aan te melden (net als alle andere studenten), mits ze kunnen aantonen over voldoende vaardigheden in de chemie te beschikken, zegt Ubbink: 'We hebben dat niveau van scheikunde nodig om de vereiste diepgang in de duurzaamheidsproblemen te bereiken.'
Als we de bachelorstudenten nu opleiden, komt er een nieuwe generatie die weet hoe de circulaire economie werkt, ook vanuit technologisch oogpunt. - Yuemei Lin
Inhoudelijk coördinator vanuit de Universiteit Leiden is Dennis Hetterscheid, universitair hoofddocent in Leiden op het gebied van energie en duurzaamheid. Hij benadrukt het belang om nieuwe studenten op te leiden op het gebied van duurzaamheid: 'De transitie naar een circulair systeem is de grootste uitdaging van de mensheid de komende jaren. Chemie en biotechnologie spelen daar een grote rol in. Het is belangrijk dat we studenten hiervan bewust maken.'
Coördinator van de minor voor de twee afdelingen aan de TU Delft is Yuemei Lin, universitair hoofddocent biotechnologie. Haar onderzoek richt zich op het gebruik van de biopolymeren die ontstaan in het overschot aan biomassa dat ontstaat bij biologische processen. 'Als we nu de bachelorstudenten opleiden is er straks een nieuwe generatie die weet hoe de circulaire economie werkt, ook vanuit technologisch oogpunt', zegt ze.
Multidisciplinaire groepen
Een van de belangrijkste onderdelen van de opleiding is een groepsproject dat gedurende het hele traject loopt. Studenten kiezen hun eigen onderwerp en gaan in gemengde groepen op zoek naar een oplossing. Hetterscheid: 'De studenten moeten samenwerken, met oplossingen komen en elkaar helpen. We geven ze verschillende rollen tijdens het project, iedereen mag een keer leider zijn. Zo kunnen we dit ook koppelen aan leiderschapstraining.'
Lin zegt: 'Tijdens het groepsproject moeten de studenten echt als een team werken. Wij denken dat dat belangrijk is om te leren voordat ze een baan gaan zoeken in een bedrijf of een instituut. Daar zullen ze altijd moeten samenwerken met andere mensen.'
Ubbink zegt: 'Vooral het oplossen van dit soort duurzaamheidsproblemen is altijd multidirectioneel in teams met verschillende achtergronden. Mensen uit het bedrijfsleven vragen ons om studenten te trainen in het werken in multidisciplinaire groepen, want dat is wat zij doen. We hebben ook gastsprekers uit het bedrijfsleven om te leren van hun aanpak en te horen over nieuwe vraagstukken. Je kunt mooie theorieën hebben over hoe je circulair kunt worden, maar uiteindelijk heb je klanten nodig en moet het goedkoop, implementeerbaar en op te schalen zijn.'
Aanmelding
De inschrijving voor de minor sluit op 15 april. De organisatoren hopen op een flinke groep, maar niet te groot, zegt Ubbink: 'De eerste keer dat je een cursus draait, is altijd een try-out. Het zou goed zijn als de groep niet te groot is. Er was ruime belangstelling tijdens de online minor-markten vorige week in zowel Leiden als Delft. En mond-op-mond reclame zal belangrijk zijn.'
Marcellus Ubbink - Programmadirecteur bachelor Life Science and Technology, Universiteit Leiden
'Ik denk dat er behoefte is aan een thematische minor gericht op het moderne onderwerp duurzaamheid. Dat spreekt studenten aan, dus ben ik het proces gestart om de nieuwe minor op te zetten. Wij geloven dat er een sterk biotechnologisch en chemisch aspect aan duurzaamheid zit, zodat deze studenten in de toekomst als leiders echt kunnen bijdragen aan de veranderingen die nodig zijn. We willen het gevoel van urgentie overbrengen. Onze studenten vertellen me dat ze dit een heel belangrijk onderwerp vinden en ze hebben de chemische kennis. In deze minor combineren we die twee. Het is nadrukkelijk geen minor chemie en technologie, maar een minor duurzaamheid.
Binnen mijn onderzoeksgroep bestudeer ik eiwitten op een heel fundamenteel niveau. Wat mij inspireert is dat de natuur bijna alles steeds recyclet. Wij zouden dat op dezelfde manier moeten doen en dat is wat ik studenten wil bijbrengen. Als alle mensen een wasmachine en een auto willen, moeten we doen zoals de natuur doet.'
Yuemei Lin - Associate professor Milieubiotechnologie, TU Delft
'In mijn onderzoek winnen we afvalstoffen terug. Bacteriën die afvalwater zuiveren, produceren bijvoorbeeld biopolymeren die we kunnen gebruiken als grondstof voor nieuwe chemicaliën ter vervanging van materialen op oliebasis. Mijn ervaring is dat studenten soms denken dat afval alleen maar afval kan zijn. Ik denk dat het belangrijk is hen te leren dat we deze materialen kunnen upcyclen en als hulpbron kunnen gebruiken. Als we de bachelorstudenten nu opleiden, komt er een nieuwe generatie die weet hoe de circulaire economie werkt, ook vanuit technologisch oogpunt.'
'De samenwerking tussen Leiden en Delft is zeker ook een voordeel voor de docenten. Je kunt zien hoe de anderen lesgeven. En het breidt ons netwerk uit, wat goed is voor ons onderzoek. Het organiseren van een nieuwe cursus dwingt je om mensen van de andere universiteiten te ontmoeten. Ik zou Dennis niet hebben ontmoet zonder de samenwerking rond de nieuwe minor. Zeker in de eerste jaren na het starten van een opleiding overleggen en leren we veel over hoe we de opleiding goed kunnen organiseren.'
Dennis Hetterscheid - Universitair hoofddocent Fundamenteel onderzoek naar energie en duurzaamheid, Universiteit Leiden
'Ik vind het een heel belangrijk onderwerp. Hoe gaan we verder leven op deze planeet? Als we lineair blijven produceren, vanuit een uitgangsmateriaal dat je gebruikt en dan weggooit, dan denk ik niet dat deze planeet over een paar eeuwen nog bewoonbaar is. Ik denk dat we naar een circulair systeem moeten, dat is de grootste uitdaging voor de mensheid de komende jaren. Chemie en biotechnologie zijn daar een groot onderdeel van. Het is belangrijk dat we studenten hiervan bewust maken en hen daarin opleiden. Het doel voor mij is niet om meer studenten in mijn onderzoeksgroep te krijgen, hoewel mijn onderwerp heel goed bij de minor past. Maar deze minor is belangrijker dan alleen studenten in de groep krijgen.'
