Universitaire opleidingen leveren vaak specialisten af, elk zeer bekwaam in hun eigen vakgebied en niet per se klaargestoomd voor het multidisciplinaire bedrijfsleven. Maar bij Technische Natuurwetenschappen in Delft en bij Bedrijfskunde aan de Rotterdam School of Management leren ze hun studenten al meer dan tien jaar vroeg in hun studie samen te werken met studenten uit andere disciplines.
Alumni laten hun licht schijnen
Toen de faculteit Technische Natuurwetenschappen zo’n vijftien jaar geleden haar alumni uit het bedrijfsleven raadpleegde over het curriculum, bleek ze, zoals verwacht, deskundige ingenieurs af te leveren. ‘De pas afgestudeerden hadden echter geen idee van de andere aspecten en disciplines die bij de ontwikkeling van producten en innovatie komen kijken,’ zegt Kees Hagen, universitair hoofddocent bij de Imaging Physics-afdeling aan de TU Delft. ‘We hoorden dat het jaren kost om ze een beetje op de rails te krijgen in het bedrijf.’ De toenmalige opleidingsdirecteur raadde aan er een goede managementschool bij te betrekken. Die zat in Rotterdam.
Pas afgestudeerden hadden geen idee van de andere aspecten en disciplines die bij de ontwikkeling van producten en innovatie komen kijken.'
Andersdenkenden
‘Bedrijfskunde is multidisciplinair vanuit de kern,’ zegt Daan Stam, Hoogleraar Leiderschap voor Innovatie aan de Rotterdam School of Management en sinds kort Dean of Engagement and Partnerships. ‘Onze studenten komen overal en nergens terecht, waar ze moeten kunnen samenwerken met informatici, ingenieurs, medici, geschiedkundigen, noem maar op.’
De gedeelde behoefte om hun studenten beter voor te bereiden op (lastige) andersdenkenden leidde in 2009 tot het gezamenlijke vak Technology Management, dat in beide opleidingen in het verplichte bachelor curriculum is ingepast. Hagen is er vanaf het begin bij betrokken geweest en sinds 2010 de eindverantwoordelijke in Delft, Stam sinds 2019 in Rotterdam.
Problemen in het bedrijfsleven trekken zich niet zo veel aan van de grenzen van vakgebieden. Je kunt ze niet oplossen met alleen maar techniek, of alleen maar management.’
Actuele cases
‘Problemen in het bedrijfsleven trekken zich niet zo veel aan van de grenzen van vakgebieden,’ zegt Stam. ‘Je kunt ze niet oplossen met alleen maar techniek, of alleen maar management.’ Het belangrijkste leerdoel van het vak is dan ook dat de studenten leren samenwerken. In kleine interdisciplinaire teams behandelen ze een casus uit de praktijk, aangereikt door twaalf bestaande bedrijven, allemaal high-tech.
Centraal staat de vraag of het bedrijf er baat bij heeft om de huidige technologie in een product of productieproces te vervangen door een opkomende, alternatieve technologie. ‘Het zijn hele actuele cases,’ zegt Hagen. ‘Bij ASML gaat het bijvoorbeeld over extreem-ultravioletlithografie, bij TATA Steel over het afvangen van CO2.’
Culture clash
Vooraf schrijven de Delftse studenten een voor de RSM-studenten begrijpelijk technologierapport over de huidige technologie en twee alternatieve technologieën. Op hun beurt schrijven de RSM-studenten een rapport over het bedrijf, met alle ins en outs zoals missie, waardeketen, productieproces en concurrentiepositie. Dan komen de teams bij elkaar om enkele opdrachten uit te voeren.
‘Dat is een echte culture clash,’ zegt Hagen met een glimlach. ‘Daar bereiden we de studenten op voor, hoor. En elk team heeft twee coaches, ouderejaars bachelorstudenten of masterstudenten natuurwetenschappen en bedrijfskunde, die ook speciaal daarvoor getraind zijn.’
Bovendien stellen de studenten een contract op over hoe ze willen gaan samenwerken. Tijdens de gezamenlijke opdrachten moeten de studenten continu reflecteren over hoe die samenwerking gaat.
Lastige problematiek
Het effectief laten samenwerken van managers en ingenieurs is lastige problematiek waar heel weinig modellen voor bestaan. Het heeft dan ook enkele jaren geduurd voordat het vak zijn huidige, goed werkbare vorm kreeg, met voornamelijk grote bedrijven als deelnemers en de juiste opdrachten.
In Delft is Technology Management een eerstejaars vak, de Rotterdammers zijn tweedejaars internationals. Hagen: ‘We zijn al lang blij dat er een plekje in het verplichte curriculum gevonden is, maar we zouden het liever naar wat later opschuiven. Verder in hun studie zouden ze meer technische en bedrijfskundige kennis kunnen inbrengen.’
Tevreden bedrijven en studenten
De deelnemende bedrijven krijgen vooraf te horen dat ze niet moeten verwachten pasklare technologische adviezen te zullen krijgen. Maar als de studenten hun eindrapport hebben ingeleverd en hun eindpresentatie bij het bedrijf hebben gedaan, is iedereen elk jaar weer verbaasd hoe ver ze zijn gekomen. ‘Studenten zijn heel slim,’ zegt Stam. ‘Ze kunnen in weinig tijd heel veel van en met elkaar leren.’
De meerwaarde van het vak dringt niet altijd meteen bij de deelnemende studenten door. Maar verder in hun studie worden ze graag coach en eenmaal in het bedrijfsleven geven ze aan dat juist dit vak hen veel heeft gebracht. Hagen: ‘Van oud-studenten die afstudeerden voordat ons vak bestond horen we vaak dat ze dit heel erg gemist hebben.’
Wat heb je aan al die gespecialiseerde kennis als je niet kan samenwerken om het in de praktijk te brengen?’
Prachtige kans
Al enige tijd wordt er gezocht naar meer opleidingen om mee samen te werken en LDE helpt hierbij. ‘LDE is een prachtig vehicle om studenten bij elkaar te brengen,’ zegt Stam. ‘En onze dean van Leiden-Delft-Erasmus, Wim van den Doel, is daar heel ondersteunend in.’ De behoefte tot uitbreiding van het samenwerkingsprogramma is er aan beide kanten. Aan het huidige programma nemen zo’n honderdzestig studenten technische natuurkunde deel en meer dan vijfhonderd studenten bedrijfskunde.
Meer technische studenten zou betekenen dat de teams meer in evenwicht zijn. Daarnaast heeft de Rotterdam School of Management ook een Nederlandstalige variant van dit programma waar nog helemaal geen Delftse partner voor gevonden is. Stam: ‘We denken dat dit vak in een dringende behoefte voorziet en voor meer faculteiten interessant is. Wat heb je aan al die gespecialiseerde kennis als je niet kan samenwerken om het in de praktijk te brengen?’ Er moet natuurlijk wel ruimte in het curriculum voor gecreëerd worden. Hagen: ‘En dan kan ons concept zo worden overgenomen.’
Kennismaking met het bedrijfsleven
Leon Olde Scholtenhuis is masterstudent Technische Natuurkunde en volgde als eerstejaars het vak Technology Management. Een verplicht vak waar door de natuurkunde-studenten soms wat smalend over wordt gedaan, omdat ze, zoals Olde Scholtenhuis aangeeft, 'graag vooral extreem moeilijke beta-onderwerpen willen'. Maar het idee dat het niet voldoende uitdaging biedt verandert als de studenten zelf aan de slag gaan met het maken van een analyse en het schrijven van een business case. Zeker omdat uiteindelijk het eindresultaat ook moet worden gepresenteerd, op een overtuigende en begrijpelijke manier, aan de vertegenwoordigers van het bedrijf zelf.
Het is natuurlijk ook wel leuk natuurlijk om als eerstejaars natuurkunde-student de technische expert te mogen zijn, die uitleg geeft over nieuwe technologieën'.
Dat de RSM-studenten in de meerderheid zijn vindt Olde Scholtenhuis geen bezwaar: 'Het is natuurlijk ook wel leuk natuurlijk om als eerstejaars natuurkunde-student de technische expert te mogen zijn, die uitleg geeft over nieuwe technologieën'. Leon kreeg nog meer waardering voor het vak toen hij zelf als ouderejaars groepjes ging coachen. Een voordeel is ook dat je niet alleen leert samen te werken met de studenten van de Rotterdam School of Management, maar gelijk ook kennis maakt met het bedrijfsleven, hun werkwijzen, eisen en behoeften. Voor Olde Scholtenhuis de aanleiding om daar na zijn afstuderen zijn loopbaan te beginnen.
In LDE Talks van 22 juni vertelt Olde Scholtenhuis over zijn ervaringen met het vak Technology Management en presenteert hij een case over microscopie-techniek. U kunt hier ook vragen stellen, via Zoom. Van harte welkom.
Aanmelding LDE Talks
Tekst: Merel Engelsman
