Zon is er volop, maar waterschaarste vormt een bedreiging als het gaat om de tomatenteelt in Marokko. Wat kan nieuwe technologie betekenen voor de glastuinbouw en kan het dan ook gelijk duurzaam? Nederlandse en Marokkaanse deskundigen, promovendi en studenten zoeken samen naar oplossingen. Dat begint bij kennisuitwisseling ter plaatse, in Agadir.
Greenport Morocco: high tech kassen voor duurzame tuinbouw
Het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability is mede-initiatiefnemer van Greenport Morocco. Coen Hubers, TU Delft, is de coördinator namens LDE: 'Het doel van deze samenwerking is door projecten en kennisuitwisseling de kwaliteit van kassen te verbeteren en het gebruik van water en meststoffen te verminderen.'
Hubers: 'Greenport Morocco is een zogenaamd ImpactCluster, een door de Nederlandse overheid ondersteund programma dat bijdraagt aan werkgelegenheid en duurzame ontwikkeling. Naast de universiteiten van Leiden, Delft en de Erasmus universiteit zijn Nederlandse en Marokkaanse bedrijven, instituten en organisaties betrokken als partners.'
Internationale samenwerkingsovereenkomst
Het Institut Agronomique et Vétérinaire Hassan II wil de campus van het Centre d'Excellence Horticulture Agadir verder ontwikkelen tot een vooraanstaand tuinbouwinstituut in het Midden-Oosten en de Noord-Afrikaanse regio.
In mei werd een samenwerkingsovereenkomst ondertekend voor een meerjarig PhD-programma met kennisinstituten uit Nederland, Frankrijk, Israël en China. Het plan is om de komende jaren vijf promovendi per jaar te laten starten in Agadir. Dit onderzoek wordt gefinancierd vanuit de Marokkaanse overheid en het betrokken bedrijfsleven. Leiden-Delft-Erasmus Universities werd hierin vertegenwoordigd door prof. dr. Ir. Peter van Bodegom, hoogleraar Milieubiologie aan de Universiteit Leiden.
Studenten schrijven masterscripties in het Thesis Lab Sustainable Horticulture Agadir
Dit voorjaar reisde ook een groep studenten naar Agadir. Zij studeren af in het Interdisciplinaire Thesis Lab over duurzame tuinbouw in Agadir, georganiseerd door het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability. Typische vragen waar zij zich mee bezig houden zijn: Hoe kunnen verschillende gewassen worden gebruikt om waterschaarste aan te pakken? Wie moet waterdistributiesystemen ontwikkelen voor de kassen in Agadir? Twee masterstudenten vertellen over hun ervaringen:
Florence Estublier, master student in Biologie, Universiteit Leiden: 'In Agadir en Rabat ontmoetten we o.a. boeren, telers, Marokkaanse studenten van het Institut of Agronomy and Veterinary IAV Hassan II en medewerkers van het Apefel Technology Transfer Centre. Zo kregen we een beeld van de uitdagingen op het gebied van waterbeschikbaarheid, ongediertebestrijding, maar ook welke economische, sociale en culturele aspecten de introductie van high-tech kassen in de regio kunnen vertragen. Naast ons programma bezochten we oude archeologische plekken en de omgeving van de steden. In Rabat hadden we de eer om bij een Marokkaans gastgezin te verblijven waar we echt kennis konden maken met de cultuur.'
Estubliers scipitie heeft als onderwerp 'How to grow tomatoes more sustainably in terms of water and pests management by comparing the growing system on substrate with the one without substrate being tested in the World Horti Center on a case study in Agadir, Morocco.'
Ik leerde over het belang van waterbeheer, de barrières die bestaan in de onderlinge relatie tussen landbouw, watervoorziening en de energiesector en de innovatieve oplossingen van verschillende lokale stakeholders om deze complexe vraagstukken aan te pakken. ' duurzaamheid.'
Carlijn Top, master student Governance of Sustainability, Universiteit Leiden: 'Tijdens de reis naar Marokko kregen we de kans om de landbouwpraktijken in de regio te verkennen. Door in gesprek te gaan met verschillende lokale boeren en experts, kregen we een beter inzicht in de uitdagingen en mogelijkheden van duurzame landbouw. Ik leerde over het belang van waterbeheer, de barrières die bestaan in de onderlinge relatie tussen landbouw, watervoorziening en de energiesector en de innovatieve oplossingen van verschillende lokale stakeholders om deze complexe vraagstukken aan te pakken. '
Tops afstudeerscriptie gaat over 'Examining power dynamics and local resource access in foreign-funded solar panel parks in Morocco, from a water-energy-food nexus perspective.'
Meer over de thesis labs van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability
Foto's: Tom Birel, Carlijn Top