Voor veel problemen die we vaak aan migratie toeschrijven, van vervreemding en criminaliteit tot woningnood en discriminatie, hebben de oplossingen niets te maken met 'vreemdelingen' weren. Dat is een van de vier conclusies uit de gesprekken in de LDE-white paper De migratiestad van toen, nu en straks. Gesprekken over beleid en politieke keuzes, van arbeidsmarkt tot wonen.
Deze uitgave van het Leiden-Delft-Erasmus Centre Governance of Migration and Diversity werd op 13 november uitgereikt door Reinout Kleinhans van de TU Delft aan Imke van Gardingen van de FNV en Jan Jaap Kleinrensink van Vluchtelingenwerk Nederland. De paper bevat zeven tweegesprekken tussen wetenschappers en praktijkdeskundigen die leiden tot verrassende conclusies over de beste keuzes rondom wonen, werken en samenleven.
Wat dan wél oplossingen zijn
Wetenschappers uit Leiden, Delft en Rotterdam gaan in deze paper in gesprek met experts middenin de praktijk: bijvoorbeeld COA-adviseur Anne Backer, oud-burgemeester Henri Lenferink, woonactivist Mustapha Eaisaouiyen, woningcorporatie-voorzitter Hedy van den Berk en Tikho Ong van anti-discriminatievoorziening RADAR. Alle duo’s zien waarachtige oplossingen in met name ongelijkheid verminderen, verbinding tussen mensen bevorderen, goede basisvoorzieningen creëren – vooral wonen en onderwijs – en bewustere keuzes over wat voor een economie en samenleving we eigenlijk willen zijn.
Oneerlijk verdeeld
De Leidse economiehoogleraar Olaf van Vliet en FNV-adviseur Imke van Gardingen laten zien waarom we niet zonder arbeidsmigranten kunnen in onze huidige economie en vergrijzende samenleving. Alleen zijn de voor- en nadelen van deze groeiende migratiestroom oneerlijk verdeeld, zegt Van Vliet. ‘Consumenten profiteren van goedkope tomaten, bewoners van kwetsbare wijken voelen vervreemding door huisjesmelkers die zo goedkoop mogelijk zo veel mogelijk arbeidsmigranten huisvesten.’ En de migranten zelf? ‘Ze zijn een soort wegwerpwerknemers geworden’, zegt Van Gardingen. In plaats van immigranten te willen weren, kunnen we ons beter afvragen of we echt nog meer distributiecentra of slachterijen nodig hebben.
De stad van de toekomst ontstaat als we nieuwe woningen bouwen op plekken waar mensen al wonen en waar al voorzieningen zijn.
Vervreemding van je eigen stad? Hoeft niet
Een gevoel van vervreemding komt ook voor in gegoede woonwijken. Dat mensen hier hun buren ervaren als ‘vreemdelingen’ komt misschien wel vooral doordat ze hen weinig tegenkomen op straat. Dat we overal met de auto naartoe gaan in plaats van lopend of per fiets, speelt volgens Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving Wouter Veldhuis een grote rol. Stedenbouwers kunnen daar iets aan doen, zegt hij in gesprek met Caroline Newton, hoofddocent Stedenbouw aan de TU Delft. ‘De stad van de toekomst ontstaat als we nieuwe woningen bouwen op plekken waar mensen al wonen en waar al voorzieningen zijn. Dan ontstaat een stad waar mensen zich vooral te voet en per fiets verplaatsen, met meer terloopse ontmoetingen en sterkere binding met de buurt.’
Asielzoekers: vang ze juist beter op
Over de opvang van asielzoekers zijn COA-adviseur Anne Backer en bestuurskundige/socioloog Elina Jonitz (Erasmus Universiteit Rotterdam) het eens: er is geen asielcrisis, maar een opvangcrisis. Jonitz: ‘We zijn geneigd om asielbeleid en integratie als twee verschillende pijlers te beschouwen, terwijl ze in werkelijkheid overlappen.’ Backer: ‘Slechtere opvang betekent dat mensen die hier wél komen, minder goed integreren. Op de lange termijn veroorzaakt dat alleen maar meer problemen.’
Kritische gesprekken geven weerwoord aan al te sterke gevallen van fact free politics.'
Mythen doorgeprikt
De bundel laat zien dat er nogal wat mythen bestaan die de kwaliteit van het debat, beleid en onderzoek niet ten goede komen. Reinout Kleinhans, als hoofddocent Stedelijke vernieuwing van de TU Delft een van de geïnterviewden en daarnaast wetenschappelijk coördinator van de white paper,: ‘Kritische gesprekken geven weerwoord aan al te sterke gevallen van fact free politics, maar helpen ook om beter te begrijpen wat er omgaat in de spreekwoordelijke ‘onderbuik’ van de samenleving.’
De white paper laat zien dat een eenzijdige focus op asielzoekers niets wezenlijks oplost voor de 'gewone Nederlanders'. Integendeel: hardnekkige problemen met huisvesting van arbeidsmigranten, integratie, onderwijs en veiligheid blijven ongemoeid en komen onevenredig vaak op het bord van mensen en wijken die het al zwaar hebben. Deze white paper laat zien welke oplossingen wél een verschil maken voor die mensen en wijken.
Download de white paper 'De Migratiestad van toen, nu en straks' via onderstaande link. Alle artikelen zijn ook in het Engels vertaald en vindbaar via het kennisdossier.
