Interview met prof.dr. Wim van den Doel, dean Leiden-Delft-Erasmus, over onderzoek naar de inclusieve samenleving
Inclusive Society is een van de vier hoofdthema’s van Leiden-Delft-Erasmus. Waarom en wat betekent het? Naar aanleiding van de lancering van het nieuwe LDE Centre Governance of Migration and Diversity, spraken we hierover met prof. Wim van den Doel, dean van de LDE-alliantie.
De term 'inclusief' hoor je de laatste jaren steeds vaker. Waar komt dat vandaan?
Van den Doel: ‘Het streven naar een inclusieve samenleving is eigenlijk een oud verschijnsel. De Franse en Amerikaanse Revoluties probeerden al een einde te maken aan verschillen op basis van afkomst en iedere burger gelijkwaardig in de samenleving te laten functioneren. En ook de grote emancipatiebewegingen, van bijvoorbeeld arbeiders en vrouwen, streefden naar een inclusieve samenleving. De term ‘inclusief’ wordt vooral na de World Summit for Social Development van 1995 in Kopenhagen steeds vaker gebruikt. Het is dus een politieke term die we nu zo’n 25 jaar hanteren. Vanuit de wetenschap wordt dit begrip verder gedefinieerd en onderzoekt men hoe een samenleving inclusiever gemaakt kan worden.’
Een inclusieve samenleving is gericht op gelijke toegang en kansen voor iedereen
Wat verstaan we onder inclusief en waarom is dit begrip zo relevant op dit moment?
Van den Doel: ‘Een inclusieve samenleving is gericht op gelijke toegang en kansen voor iedereen, ongeacht etniciteit, afkomst, leeftijd, geslacht, handicap, religie of andere status. Het is zogezegd een samenleving die niemand achterlaat. Dezelfde rechten hebben, je talent kunnen benutten, dat is in de meeste democratieën inmiddels een belangrijke, vaste waarde. We realiseren ons tegenwoordig wel meer dan vroeger dat dit permanente aandacht behoeft. Een samenleving is nooit ‘af’. En bijvoorbeeld klimaatverandering en de onvermijdelijke migratiestromen in de wereld brengen weer nieuwe vraagstukken voor de inclusieve samenleving met zich mee.’
Lees het Leiden-Delft-Erasmus dossier Inclusieve Society
Waarom hebben de drie samenwerkende universiteiten Inclusive Society als een van de vier hoofdthema's van LDE gekozen?
Van den Doel: ‘Het werken aan een inclusieve samenleving is urgent in zowel onze Zuid-Hollandse steden als in de wereld. Het is heel goed en logisch dat de drie universiteiten dit probleem oppakken. De inclusieve samenleving is wat we ook wel een wicked problem noemen: los je het ene op, dan ontstaat er weer een ander probleem. Het is daarom slim om krachten van een verschillende wetenschappelijke disciplines te bundelen. Bijvoorbeeld een expert in big data werkt samen met een geesteswetenschapper die de culturen van verschillende bevolkingsgroepen kent. Dat leidt tot nieuwe inzichten, die vervolgens in praktisch beleid kunnen worden vertaald.’
Op welke wijze doet Leiden-Delft-Erasmus onderzoek naar Inclusive Society?
Met een aantal onderzoekscentres en opleidingen richt LDE zich op de inclusieve samenleving, hieronder een aantal voorbeelden:
Centre for Frugal Innovation in Africa - Hoe zorg je dat de allerarmsten toegang krijgen tot de meest primaire basisvoorzieningen zoals schoon drinkwater?
Centre for BOLD Cities - Hoe zorg je dat allerlei groepen bewoners meedenken en beslissen over het gebruik van big data in hun stad?
Centre for Global Heritage and Development - Hoe geef je vorm aan het principe dat het beschermen van erfgoed een mensenrecht is?
Centre Governance of Migration and Diversity - Hoe maak je een beleid dat erop gericht is dat oude en nieuwe inwoners gelijke kansen hebben?
Leiden-Delft-Erasmus lanceert nieuw Centre Governance of Migration and Diversity
Het nieuwe centre gaat is in januari 2020 van start gegaan en richt zich met name op bestuurs-en beleidsvraagstukken rondom migratie en diversiteit. De vraag vanuit de samenleving, waaronder overheden, naar wetenschappelijke inzichten als het gaat om het besturen van de migratievraagstukken, is groot, zegt prof. Peter Scholten, wetenschappelijk directeur van het centre. ‘De grote uitdagingen rondom migratie en diversiteit in de samenleving vragen om samenwerking van meerdere disciplines.’ Aan het nieuwe centre zijn in totaal acht faculteiten van de Universiteit Leiden, TU Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam, verbonden.
Prof. Wim van den Doel is sinds februari 2020 dean van Leiden-Delft-Erasmus. Van den Doel is hoogleraar geschiedenis en was gedurende negen jaar decaan van de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden. De afgelopen drie jaar was Van den Doel als bestuurslid van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) verantwoordelijk voor onderzoek op het gebied van geesteswetenschappen en sociale wetenschappen.
Wat zijn zijn plannen voor de LDE-samenwerking? 'De Leiden-Delft-Erasmus alliantie staat voor de gemeenschappelijke ambitie van de drie universiteiten. In deze nieuwe fase willen we niet alleen het maatschappelijke, maar ook het wetenschappelijke karakter van LDE benadrukken. Daarnaast staat het verstevigen van de interne structuur, binnen de universiteiten en het bouwen van een netwerk met externe partners, in de regio en Europa, hoog op de agenda.’
